Fazla Mesai Ücreti-Fazla Çalışma Ücreti
Ülkemizde halihazırda sanayileşme ve var olan işgücü arzı dengelenemediği için birçok işçi yasal hakları ödenmeden mağdur edilmektedir. Bu sebeple yeni yapılan iş kanunu kapsamında tanınan hakların öğretilmesi önemlidir.
4857s. İş kanunu ile işçi-işveren ilişkisi ayrıntıları ile düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile önemli değişiklikler yapılmış ve uygulamaya konulmuştur. Gerek talebin zamanında yapılması ve talebin ne olduğunun tespiti büyük önem taşımaktadır.
Fazla Mesai Ücreti; fazla çalışma ücreti ile karışmakta ve teknik anlamda detayları ve ayrımları bulunan bir alacak kalemi olarak dikkatle incelenmeli ve doğru anlaşılmalıdır. Konunun özüne yönelik birçok sorun bulunmasına karşın Fazla Çalışma Yönetmeliği gibi düzenlemeler ile çözüm üretilmeye çalışılsa da uygulamada birçok sorun ile karşılaşılmaktadır. İlgili yazımızla bu konuya açıklık getirmeye çalışacağız. İlk olarak bu kavramları kabaca açıklamaya çalışalım;
Fazla mesai ücreti; Halihazırda yürürlükte bulunulan İş Kanuna göre bir işçinin haftalık çalışma süresi 45 saat olarak, işte bu sürenin geçilmesi fazla mesai olarak uygulamada karşımıza çıkmaktadır.
Fazla çalışma ücreti; Tekrara düşmeden bir iş yeri haftalık çalışma saatlerini 45 saatin altında belirleyebilir. İşte bu belirlenen çalışma saatlerine ek çalışma yapılması işveren açısından ek ödeme yapması gerekliliğini gündeme getirecektir.
Örnek üzerinden gidecek olursak x iş yerinde haftalık çalışma saati 40 saat ve saatlik ücret 10 TL olarak belirlenmiş olsun, eğer a işçisi bir hafta içerisinde 52 saat çalışacak olursa; 40 saatlik kısmı olağan ücreti kapsamında değerlendirilir. 40-45 saat arasında yapılmış olan 5 saatlik çalışma fazla süreli çalışma olarak kabul edilir, Yine bu a işçisin o hafta içerisinde yapmış olduğu 45-52 saatlik çalışma mesai olarak kabul edilir ve işverenin işçisine 7 saat mesai ödemesi yapması gerekecektir.
Yapılan ayrımın önemi ise ödenecek olan ücret konusunda ortaya çıkacak farktır. Bahsi geçen farkı örneğimiz ile harmanlayarak ifade etmeye çalışalım:

4857 sayılı İş Kanunun 41.maddesinde ve İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinde fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışmaların ücretlendirilmesi hakkında detaylı bilgi verilmiştir.

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırk beş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş  saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş (%25) yükseltilmesiyle ödenir. Yani bu durumda a işçisi 5 saatlik fazla süreli çalışma ücreti kendisine 5 saat * 12,5 TL = 62,5 TL olarak ödenmesi gerekecektir.

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli (%50) yükseltilmesi suretiyle ödenir. Bu durumda a işçisine 7 saatlik fazla mesai için 7 saat * 15 TL = 105,00-TL olarak ödenmesi gerekmektedir.

Yine kanun koyucu fazla mesai kavramını belirli şekil ve izinlere tabi tutmuştur. Yazımızla bütün bu ayrıntılara girmenin mümkün olmayacağı dikkate alınarak birkaç açıklama ile yazımızı tamamlayacağız.

Hesap yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli ayrıntılardan bazıları; ara dinlenmeler (2.5 saate bir 15 dakika olmalıdır), gece çalışması ( 7.5 saatten fazla olamaz ) ve denkleştirme kavramıdır.

Yukarıda değinilen konuları başka yazılarımızda ayrıntılı olarak okuyarak inceleyebilirsiniz. Görüldüğü gibi iş hukuku oldukça kompakt bir alan olarak düzenlenmiş ve mutlaka profesyonel destek almayı gerektiren konular içermektedir. Bu sebeple zaman aşımları dahil detaylı bilgi almak için iletişime geçmeyi unutmayınız.

Av. Batuhan BATTAL

Dikkatinizi çekebilir. Yıllık izin.